Exoskelet is forse investering waard

Is het exoskelet de innovatie die het werk van de glazenwasser en schoonmaker gaat vergemakkelijken? Emiel van den Hoogen, Operationeel manager Business Unit Glas & Gevel bij Vebego Cleaning Services, ziet het rooskleurig in. “Het is een flinke investering, maar wel een die het waard is.” 

Om te beginnen bij het begin, wat is een exoskelet eigenlijk?  
Van den Hoogen legt uit: “Het is een soort harnas van kunststof dat je aantrekt. Aan de achterkant zitten veren waar staalkabeltjes aan zitten. Dat levert een deel van de kracht die je nodig hebt om een bepaalde taak uit te voeren. Zo hoef je als gebruiker zelf minder spierkracht te leveren. Je kunt daarbij ook nog instellen hoeveel ondersteuning je krijgt. Veel of weinig. Afhankelijk van het gewicht dat je bijvoorbeeld moet tillen. Dit zorgt voor een flinke ontlasting van de rug en schouders.” 

 
Geen eerder succes 
Het exoskelet is niet het eerste pak dat glazenwassers en schoonmakers ondersteunt tijdens de werkzaamheden. Zeven jaar geleden testte Vebego Cleaning Services al een soortgelijk pak. “Toentertijd waren de pakken nog niet ver genoeg doorontwikkeld om er als glazenwasser en specialistisch reiniger voordeel van te hebben. Die pilot was niet succesvol. Daarna was de introductie van het Waspak, voor het werken met een wastelescoop. Dit was een stap in de goede richting voor de ontlasting van rug-, nek- en armspieren, maar toch merken wij dat er in de praktijk best wat haken en ogen zitten aan het gebruik van het pak." 

 
Twee jaar geleden volgde het exoskelet. “Dat was tijdens een bijeenkomst van Schoonmakend Nederland, destijds nog OSB”, herinnert Van den Hoogen. “Het werd al veel gebruikt in de automotive industrie en door stukadoors, die veel boven hun macht werken. Toen is het idee ontstaan om een pilot te doen met dit pak om te kijken of het van toegevoegde waarde kan zijn voor de glazenwassers en voor de specialistische reiniging. Om de fysieke belasting op hun lichaam terug te dringen. Daar is vervolgens een tijd overheen gegaan en er volgden gesprekken tussen Schoonmakend Nederland en de ontwikkelaar Skelex. Uiteindelijk is besloten om de pilot te starten met meerdere bedrijven in de branche.” 

 
Enthousiasme 
Vebego Cleaning Services is een van de bedrijven die de afgelopen periode meedeed aan de pilot om het exoskelet te testen. Ruim twintig medewerkers in heel het land hebben het pak getest tijdens verschillende werkzaamheden. “Aanvankelijk waren de medewerkers sceptisch”, erkent Van den Hoogen. “Door hun ervaring met het Waspak dat hen, vanwege de beugel die er bovenaan vast zit, toch meer beperkt in hun bewegingsvrijheid dan in eerste instantie gedacht. Al snel veranderde de stemming en overheerste het enthousiasme. Hoe ingewikkeld het in eerste instantie ook lijkt, het exoskelet is makkelijk om aan te trekken. De ondersteuning en ontlasting is vervolgens direct aanwezig. De gebruikers merken in positieve zin echt het verschil tussen wel of niet werken met het pak.” 
 
Finetuning 
Toch voldoet het pak nog niet helemaal aan de wensen. “Er moet nog wat finetuning plaatsvinden aan het pak om het voor onze branche helemaal optimaal te maken. Nu geeft het pak alleen ondersteuning op het moment dat je armen negentig graden zijn gebogen. Wij hebben ook werkzaamheden waarbij de armen wat lager langs het lichaam hangen en dan is er nog te weinig ondersteuning.” 

Vebego Cleaning Services koppelt, net als de andere bedrijven die meededen aan de pilot, de ervaringen en wensen terug richting de maker Skelex. “Van daaruit wordt gekeken wat de meest relevante aanpassing is die gedaan moet worden om het voor de branche écht interessant te maken. Waarbij het natuurlijk wel de vraag is of een dergelijke aanpassing haalbaar is.” 

Forse investering 
De vervolgvraag is of bedrijven willen investeren in de aanschaf van het exoskelet. “Ze kosten zo’n 4.500 euro per stuk en ik kan me voorstellen dat sommige bedrijven terughoudend zijn in de aanschaf. Wij als Vebego Cleaning Services hebben er 75 tot 80 nodig en dat is dus een forse investering. Maar wel eentje die wij bereid zijn om te doen voor onze medewerkers. Want wat is de investering als je bedenkt dat wij op deze manier bijdragen aan de gezondheid van onze mensen? Zodat zij fit zijn, blijven en hun vak hopelijk kunnen blijven uitoefenen tot aan hun pensioen. Dan valt het in het niet.” 

 
Bewustwording creëren 
Het exoskelet bewijst zijn meerwaarde en volgens Van den Hoogen zit de uitdaging vooral nog in het overtuigen van de medewerkers. “Je moet bewustwording creëren dat ze het pak gaan gebruiken als ze fysiek belastend werk gaan doen. Maar het is lastig om iemand te laten beseffen wat voor voordeel het op de lange termijn oplevert. Wat het lastig maakt is dat je mensen ervan moet overtuigen terwijl ze het daadwerkelijke voordeel ervan pas over tien jaar of meer ervaren. Denk bijvoorbeeld aan oud-glazenwassers, die altijd met zware ladders hebben gesjouwd, en nu fysieke ongemakken ervaren. Wij willen voorkomen dat dit ook gebeurt bij de huidige generatie.” 

 
Normaal je werk blijven doen 
Van den Hoogen ziet het exoskelet dan ook als grote stap vooruit in de fysieke ontlasting van de medewerkers. “Dat vind ik het grootste voordeel. Het betekent dat medewerkers hun werk makkelijker volhouden. We hebben het pak ook geprobeerd bij het traditionele glazenwassen. Als je veel boven je macht werkt, hoge ramen hebt, geeft het pak ook prima ondersteuning. Het gaat ons er niet om dat medewerkers sneller gaan werken of een bepaalde activiteit langer kunnen volhouden. Voor ons is het belangrijkste dat onze werkzaamheden geen negatieve impact hebben op het lichaam van onze medewerkers. Zodat zij gezond blijven. Zowel in hun werk als privé.” 

“Ik verwacht dus veel van het exoskelet. Zeker omdat we de pilot breed binnen onze organisatie hebben uitgezet en onze medewerkers enorm enthousiast waren en zeiden dat ze het pak al wilden houden. Ondanks dat er nog aanpassingen nodig zijn. Nu moet Skelex bepalen welke aanpassingen zij gaan doen en hoeveel tijd dit in beslag gaat nemen. Wanneer het exoskelet definitief zijn intrede doet in de schoonmaakbranche is mede hiervan afhankelijk. Wanneer dat precies is, durf ik niet te zeggen”, besluit Van den Hoogen. 

Update: December 2022  

Aankoop exoskelet 
Nu, 9 maanden later, vindt er overleg plaats met de brancheorganisatie. Om samen te kijken welke aanpassingen nodig zijn en hoe ze deze gaan financieren. “Als bedrijf hebben we ervoor gekozen om tot aankoop van het exoskelet over te gaan, zodat we met de huidige variant al aan het werk kunnen gaan. Het levert goede reacties en resultaten op van onze medewerkers”, aldus van den Hoogen. 

Ambassadeurs 
“We hebben besloten te gaan starten, omdat we het een goed initiatief vinden en de toegevoegde waarde in het werk zien. Vooral voor de inzetbaarheid van onze mensen. Daarom zijn we overgestapt tot aanschaf van de pakken. We hebben het initiatief uitgerold binnen ons hele bedrijf en heel specifiek gekeken welke mensen als ambassadeur kunnen gelden om anderen ook enthousiast te maken. 

Inmiddels zijn we twee maanden onderweg en het ziet veelbelovend uit. Niemand klaagt. We hebben de ambassadeurs op pad gestuurd die de rest enthousiast moeten maken. Dat gaat goed. Er zijn altijd mensen die iets snel omarmen en adopteren in het werk. Op deze manier proberen we anderen ook te overtuigen.” 

Duurzame inzetbaarheid 
Vebego Cleaning Services is een van de weinigen die er echt mee aan het werk is. Afgelopen maand is ook door de arbeidsinspectie aangegeven dat ze toegevoegde waarde zien in het exoskelet, in samenwerking met de wastelescoop. “Dit werk is fysiek best belastend. Als je dat kunt verlichten met behulp van het exoskelet scheelt dat gewoon heel veel in de inzetbaarheid op de lange termijn”, laat van den Hoogen weten.